Thực trạng lao động tại Nhật Bản
Theo số liệu từ Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, tỷ lệ lao động trong độ tuổi lao động đang giảm mạnh qua từng năm. Ngành xây dựng – trụ cột trong phát triển cơ sở hạ tầng – đang phải đối mặt với tình trạng thiếu nhân lực nghiêm trọng khi hơn 30% lao động trong ngành này hiện đã trên 55 tuổi. Tương tự, ngành nông nghiệp cũng gặp khó khăn khi số lượng người trẻ tham gia vào ngành này ngày càng ít.
Trong bối cảnh đó, các công trình lớn như chuẩn bị cho Thế vận hội Olympic và dự án cơ sở hạ tầng phục vụ năng lượng tái tạo đều gặp nguy cơ chậm tiến độ do thiếu nhân công lành nghề
Chính sách đón lao động quốc tế
Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ Nhật Bản đã đưa ra nhiều chính sách nhằm thu hút lao động từ các quốc gia khác. Một trong những bước đột phá là chương trình visa kỹ năng đặc định (Specified Skilled Worker – SSW), được áp dụng từ năm 2019. Chương trình này cho phép người lao động có tay nghề trong 14 ngành, bao gồm xây dựng, nông nghiệp, điều dưỡng, và công nghiệp chế biến thực phẩm, làm việc tại Nhật Bản trong thời gian dài.
Ngoài ra, Nhật Bản cũng đang tích cực hợp tác với các quốc gia Đông Nam Á, trong đó Việt Nam là đối tác quan trọng. Số lượng lao động Việt Nam sang Nhật Bản làm việc theo các chương trình thực tập sinh kỹ năng và visa đặc định đã tăng mạnh trong những năm qua. Việt Nam hiện đứng đầu về số lượng lao động gửi sang Nhật, chiếm hơn 50% tổng số thực tập sinh kỹ năng tại nước này
Thách thức và cơ hội
Mặc dù đã mở cửa đón lao động quốc tế, Nhật Bản vẫn đối mặt với nhiều thách thức trong việc đảm bảo quyền lợi và điều kiện làm việc cho lao động nước ngoài. Một số báo cáo đã chỉ ra rằng nhiều lao động gặp khó khăn trong việc thích nghi với văn hóa, ngôn ngữ và chi phí sinh hoạt cao tại Nhật Bản.
Tuy nhiên, chính sách này cũng mang lại cơ hội lớn cho cả Nhật Bản và các nước gửi lao động. Với người lao động, đây là cơ hội để nâng cao kỹ năng, tích lũy kinh nghiệm làm việc tại một trong những quốc gia phát triển hàng đầu thế giới. Với Nhật Bản, việc đón nhận lao động quốc tế không chỉ giải quyết vấn đề thiếu hụt nhân lực mà còn đóng góp vào sự đa dạng hóa văn hóa và cải thiện năng suất lao động trong dài hạn
Kết luận
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc Nhật Bản mở cửa đón lao động quốc tế là một bước đi chiến lược, không chỉ để giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực mà còn nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Tuy nhiên, để tận dụng hiệu quả nguồn lực này, Nhật Bản cần tiếp tục cải thiện chính sách hỗ trợ, tạo môi trường làm việc thuận lợi và công bằng cho lao động nước ngoài.