1. Thực trạng khó khăn về vốn
Theo một khảo sát từ Vietnam Report, có đến 55,6% doanh nghiệp xây dựng cho biết họ đang gặp khó khăn trong việc duy trì dòng vốn lưu động. Đây là một vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt khi chỉ 18,9% doanh nghiệp có thể hoạt động ở mức 90–100% năng lực. Hầu hết các doanh nghiệp còn lại phải vận hành dưới công suất, làm giảm hiệu quả kinh doanh và sức cạnh tranh trên thị trường【9】.
Nguyên nhân của tình trạng này bao gồm:
- Yêu cầu khắt khe từ ngân hàng: Các doanh nghiệp nhỏ thường không có khả năng chứng minh hồ sơ tài chính minh bạch hoặc tài sản thế chấp đủ giá trị. Điều này khiến họ khó đáp ứng điều kiện vay vốn, dù lãi suất đã giảm【9】.
- Áp lực chi phí: Dù giá thép và một số vật liệu xây dựng đã hạ nhiệt, các yếu tố như chi phí lao động, vận tải và biến động giá năng lượng vẫn làm tăng chi phí sản xuất. Doanh nghiệp buộc phải tìm cách duy trì dòng vốn lớn để tiếp tục hoạt động【6】【9】.
2. Hệ lụy của khủng hoảng vốn
Tình trạng thiếu vốn đã đẩy nhiều doanh nghiệp vào thế cạnh tranh gay gắt, thậm chí có hiện tượng cạnh tranh phá giá để giành được hợp đồng. Điều này không chỉ làm tổn hại lợi nhuận mà còn gây rủi ro lớn cho sự phát triển bền vững của toàn ngành【9】.
Đặc biệt, sự hạn chế về vốn còn khiến các doanh nghiệp nhỏ khó tham gia vào các dự án lớn trong nước, điều này tạo cơ hội cho các nhà thầu nước ngoài chiếm lĩnh thị trường. Trong bối cảnh làn sóng FDI đổ vào Việt Nam mạnh mẽ, nhiều chủ đầu tư quốc tế ưu tiên lựa chọn các nhà thầu từ quốc gia của họ, làm tăng sức ép lên các doanh nghiệp nội địa【9】.
3. Giải pháp khắc phục
Để giải quyết bài toán về vốn, các bên liên quan cần phối hợp chặt chẽ nhằm hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn này:
- Từ phía Chính phủ: Các chính sách tín dụng ưu đãi dành riêng cho ngành xây dựng là cần thiết, đặc biệt là các gói vay dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chính phủ cũng cần tiếp tục đẩy mạnh đầu tư công, thúc đẩy các dự án hạ tầng để tạo thêm công ăn việc làm và tăng cơ hội tham gia cho doanh nghiệp nội địa【7】【9】.
- Tăng cường hỗ trợ pháp lý: Việc triển khai các sửa đổi trong Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở sẽ giúp tháo gỡ những vướng mắc liên quan đến phê duyệt dự án, tạo điều kiện cho dòng vốn chảy mạnh hơn vào ngành【8】.
- Từ phía doanh nghiệp: Các doanh nghiệp cần tối ưu hóa quản trị tài chính, minh bạch hóa dòng tiền và tìm kiếm các nguồn vốn mới như hợp tác đầu tư hoặc quỹ tín dụng quốc tế. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ mới như BIM (Building Information Modeling) có thể giúp giảm chi phí thi công và nâng cao hiệu quả quản lý【7】【9】.
4. Triển vọng năm 2024
Dù còn nhiều thách thức, việc nới lỏng các rào cản về pháp lý, cùng với sự hỗ trợ từ chính sách đầu tư công, được kỳ vọng sẽ tạo động lực giúp các doanh nghiệp xây dựng dần thoát khỏi khó khăn về vốn. Để thành công, các doanh nghiệp cần nâng cao năng lực cạnh tranh, giảm phụ thuộc vào vốn vay truyền thống, đồng thời tận dụng các cơ hội từ làn sóng FDI và các dự án hạ tầng lớn đang triển khai.
Bài toán vốn không chỉ là vấn đề riêng của các doanh nghiệp nhỏ, mà còn ảnh hưởng lớn đến sức cạnh tranh của cả ngành xây dựng Việt Nam trên trường quốc tế. Giải quyết được vấn đề này sẽ là chìa khóa cho sự phục hồi và tăng trưởng bền vững trong thời gian tới.